Fundacja Czas Kobiet
8. marca – 9. kwietnia 2024
tekst kuratorski: Antonina Zofia Karczewska
W Dzień Kobiet nie zasłaniamy oczu przed tym, co trudne, dostrzegamy naszą sprawczość, pozostajemy czujne i afirmujemy kobiecą moc.
Dzięki mocy i woli walki naszych babek i prababek od 106 lat my – Polki posiadamy prawa wyborcze. Piętnastego października to właśnie kobiece głosy zdecydowały o odebraniu władzy partii prowadzącej politykę anty-kobiecą, a jednak nasze postulaty dalej nie zostają spełnione. Męscy przedstawiciele obozów politycznych spierają się ze sobą o kwestię terminacji ciąży, podczas gdy bezpieczna, legalna aborcja powinna być kwestią praw człowieka.
Dwudziestego drugiego lutego cieszyłyśmy się, że Sejm przegłosował przywrócenie dostępności bez recepty tzw. “tabletki dzień po”. Jeszcze tego samego dnia Prezydent RP Andrzej Duda ostudził nasz entuzjazm nazywając antykoncepcję awaryjną “bombą hormonalną”, zasugerował tym samym, że jest skłonny zawetować nowelizację ustawy. Sprawy kobiece, co prawda, przestały być tabu w polskiej przestrzeni publicznej, za to stały się narzędziem politycznym. Barbara Kruger powiedziałaby: “Your body is a Battleground” [“Twoje ciało to pole walki”]. Pomimo ogromnej pracy wykonanej przez nasze przodkinie na rzecz emancypacji kobiet, przed nami jeszcze długa droga do obalenia patriarchatu.
Słodko-gorzkie ilustracje Dory Janickiej przedstawiają kobiety próbujące odnaleźć siłę w tej męskocentrycznej rzeczywiści. Bohaterki grafik to osoby dumne, silne, cierpiące, samotne. Artystka nie boi się eksponować tego, co trudne i niewygodne, jednocześnie pokazując jak ogromna moc drzemie w kobiecości. Musimy po nią sięgnąć, jeśli chcemy wywalczyć równość płci w świecie (Polsce).
Janicka w swoich pracach pragnie zwrócić uwagę także na to, że często to my – kobiety, przez zinternalizowaną mizoginię, powielamy opresyjne przekonania na temat nas samych. Potrafimy być naprawdę zawistne wobec naszych córek, matek, sióstr, przyjaciółek… zapominając, że najwięcej zdziałać możemy razem, tworząc synergiczną wspólnotę uważnych na siebie nawzajem, różnorodnych, świadomych swojej mocy kobiet.
Wśród wielu motywów obecnych w ilustracjach artystki króluje Matka Boska. Wizerunki przedstawiają Madonnę w różnych sytuacjach i stanach emocjonalnych. Na przykład praca Nie mów nikomu ukazuje Maryję, której ktoś od tyłu zatyka usta, zostaje ona pozbawiona możliwości przemawiania we własnym imieniu, samostanowienia. W grafice Moc kobiet znajdującej się na plakacie promującym wystawę, Królowa Niebios odzyskuje swoją sprawczość. Niepokalane Serce Najświętszej Maryi Panny artystka zastąpiła błyskawicą – symbolem, który za sprawą Ogólnopolskiego Strajku Kobiet kojarzy się z protestami przeciwko ograniczaniu wolności kobiet.
Na wystawie znalazła się również praca zakładająca ingerencję odbiorczyń i odbiorców. Pomiędzy grafikami o tytule Dialog, ukazującymi profile dwóch postaci kobiecych z aureolami, znajduje się arkusz papieru. Artystka zaprasza do współtworzenia treści znajdujących się na białej kartce. Każda osoba może napisać na niej wzmacniające słowa, które chciałaby powiedzieć kobiecie lub, które sama chciałaby usłyszeć.
1 S. Ruksza, Barbara Kruger Twoje ciało to pole walki, sztukapubliczna.pl, Dostępne w Internecie: <https://sztukapubliczna.pl/pl/twoje-cialo-to-pole-walki-barbara-kruger/czytaj/104> [dostęp: 03.03.3034].